Tứ Thánh Và Bát Đạo

Khi đức Phật rời bỏ gia đình để đi tìm sự giải thoát cho chúng sanh khỏi những khổ đau, ngài đã tìm đến tu học với hai vị thiền sư nổi tiếng, ngài Alara Kalama vị thầy đầu tiên dạy đức Phật về tứ thiền các tầng thiền trong sắc giới, đức Phật là người học trò rất thông minh ngài học rất nhanh chẳng lâu sau vị thầy nhờ ngài ở lại dạy vì sự hiểu biết của ngài đã ngang bằng với thầy.

Nhưng đức Phật lúc đó hãy còn là thái tử Siddhartha Gautama Sỉ Đạt Đa Cồ Đàm từ chối và nói rằng ngài chưa đạt được mục đích của mình và từ giả vị thầy này để đến với vị thầy thứ hai, ngài Uddaka Ramaputta người thầy thứ hai dạy đức Phật về bốn tầng thiền vô sắc là các tầng thiền vi tế hơn khó đạt được hơn các tầng thiền trước đó, lần nữa đức Phật lại chứng tỏ mình là một người học trò xuất sắc.

Và vị thầy của ngài lại yêu cầu ngài hãy ở lại hướng dẫn các đệ tử khác, lần nữa thái tử lại từ chối vì ngài nhận thấy rằng dù ngài đã đạt được tầng thiền cao nhất nhưng khi xả định ngài vẫn thấy khổ đau phiền não như trước không có gì thay đổi nhiều. Vị thầy Uddaka Ramaputta nói không còn gì nữa để dạy, thái tử biết rằng ngài phải tự mình đi tìm chân lý.

Ngài từ giả năm người bạn đồng tu với mình, họ không muốn theo ngài mà chọn lựa ở lại với sự an ổn bảo đảm của một người thầy danh tiếng. Khi thái tử đi đến gốc cây Bồ Đề ở một vùng ngày nay có tên là Bodh Gaya Bồ Đề đạo tràng bắc Ấn Độ, ngài có quyết tâm lớn ngài thề nguyện sẽ ngồi đó không nhúc nhích không đứng dậy cho đến khi tìm được sự giải thoát dầu cho xương thịt của ngài có vữa ra.

Thế là ngài ngồi và dùng các khả năng thiền định đã học để đi sâu vào định, từ sơ thiền đến bát thiền và trở lại từ đầu, trong lúc ngồi ma vương đến cám dỗ nhưng ngài đã chiến thắng nó, khi tâm hoàn toàn thanh tịnh an định không mảy may lay động ngài đã đạt được sự giác ngộ sâu xa nhất, khi xả định ngài nhận ra rằng tứ diệu đế và bát chánh Đạo là một thực tại nội tâm thông suốt, sau những việc đó ngài nhận ra mình đã chứng đắc trở thành đức Phật bậc đại giác ngộ.

Đức Phật sau đó trong niềm hân hoan của sự giải thoát cảm nhận ơn cây Bồ Đề đã che chở cho ngài, đức Phật ở đó một tháng rồi theo lời khẩn cầu của Phạm Thiên đức Phật quyết định đi truyền bá giáo lý của mình. Lúc đầu nghĩ rằng giáo lý của ngài quá cao siêu quá khó hiểu, sợ rằng khi truyền đạt lại cho chúng sanh ngài sẽ thất vọng vì sự không thông suốt của họ nhưng cuối cùng đức Phật xui lòng và đồng ý dạy vì lợi ích của người và Trời.

Trước hết đức Phật nghĩ đến những vị thầy của mình nhưng khi dùng nhãn thông để tìm kiếm họ đức Phật khám phá ra họ đã qua đời, sau đó đức Phật quyết định dạy cho năm người bạn đạo cũ của mình, đức Phật tìm ra họ đang ở gần bên Aves đức Phật quyết định đi đến đó để gặp họ, đức Phật đi bộ suốt cả chặng đường trong 45 năm truyền giáo ngài đi như thế đến khắp mọi nơi.

Đức phật chẳng bao giờ dùng xe vì trong những ngày ấy xe đều do súc vật kéo và đức Phật không bao giờ muốn phải làm khổ con vật nào, do đó một trong những giới luật cho tăng ni là không được dùng xe do súc vật kéo, ngày nay chúng ta may mắn hơn có những loại xe khác đức Phật lúc nào cũng đi bộ, hàng ngày đức Phật đều thuyết giảng nhờ thế ngày nay ta có thể thừa hưởng được gia tài đồ sộ của ngài, trong các kinh điển có hơn 17 ngàn 500 bài giảng.

Khi đức Phật đi đến gần bên Aves năm nhà sư đạo hạnh trông thấy đức Phật đang đi đến gần, họ nói với nhau "Nhìn kìa ông Gautama đang đi đến, ông ấy đã từ bỏ cuộc sống đạo hạnh ông ấy không còn là một tu sĩ nữa, trông ông ấy khỏe mạnh sạch sẽ quá. Chúng ta nhứt quyết không chào hỏi khi ông ấy đến gần", nhưng khi đức Phật đến gần hơn họ không thực hiện được dự định vì dáng vẻ oai nghi và khuôn mặt rạng ngời của Phật, họ chào hỏi đức Phật rất lễ phép.

Lúc đó đức Phật bảo với họ rằng "Ta đã thành Phật và ta sẽ truyền dạy cho các người giáo lý của ta", ngạc nhiên họ hỏi "Nhưng làm sao chúng tôi biết đó là sự thật, làm cách nào để chứng minh". Đức Phật nói "Các người đã biết ta hơn sáu năm, có bao giờ ta dối gạt các người điều gì không", họ nói không rồi đức Phật nói "Hãy nghe một thời Pháp của ta".

Các vị đạo sĩ bằng lòng, nói cách khác là họ đồng ý cho đức Phật một cơ hội, họ sửa soạn chỗ ngồi cho đức Phật trong vườn nai Isipatana ngoại ô Benares và ở đó với đức Phật một tuần mỗi ngày họ thay nhau đi khất thực, lúc đó đức Phật bắt đầu thuyết giảng bài kinh đầu tiên sau khi giác ngộ kinh chuyển Pháp luân. Đức Phật bắt đầu chuyển bánh xe Pháp với bài giảng đầu tiên và may mắn làm sao cho tới ngày nay bánh xe Pháp vẫn còn luân chuyển.

Cũng có nhiều thời mạc Pháp xảy ra lúc đó thật là khó khăn, thí dụ đã có những lúc ở Sri Lanka người ta không thấy bóng dáng một nhà tu, Phật Pháp thường bị đe dọa chống đối vì nó đi ngược lại với bản năng con người ngược với dòng chảy ngược triều lưu. Khi đức Phật kết thúc bài Pháp một trong năm vị đạo sĩ đã chứng đắc, đức Phật nói "Anna Kondanna thấy Anna Kondanna biết. Thấy và biết, biết thôi chưa đủ thấy là cái thấy của nội tâm bản tính của tâm làm thay đổi hoàn toàn cái nhìn và quan điểm của con người".

Anna Kondanna, A Nhã Kiều Trần Như là vị a la hán đầu tiên và cũng là vị tu sĩ Phật giáo đầu tiên, đức Phật cũng được gọi là một vị a la hán Namo Tassa Bhagavato Arahato Samma Sambuddhassa ngài là a la hán mà cũng là Phật, điều khác biệt là đức Phật tự tìm ra tứ Thánh Đế và bát chánh Đạo không có thầy dẫn dắt, trong khi một vị a la hán giác ngộ nhờ nương theo đức Phật khi Phật Pháp không còn hiện hữu, sau nhiều a tăng kỳ kiếp một đức Phật khác sẽ xuất hiện để tìm ra được đúng những giáo lý về tứ diệu đế và bát chánh Đạo.

Đức Phật là người có khả năng thuyết Pháp đó là một khả năng hiếm có, có các đức Phật được gọi là Paphos Caput Da Độc Giác Phật Bích Chi Phật Duyên Giác Phật... họ đạt giác ngộ nhưng họ không có tài giảng Pháp. Khi chúng ta đọc tụng kinh Pháp ta thường ngỡ ngàng trước việc đức Phật nhiều lần lặp lại cùng những từ ngữ dầu trong tiếng Bali ta nghe du dương, nhưng được lặp đi lặp lại nhiều lần ta không khỏi tự hỏi tại sao nhưng không có gì đáng nhạc nhiên cả, khi nói ai cũng thường lặp đi lặp lại hơn nữa đức Phật nhận ra rằng rất khó suy nghĩ sâu xa về một sự thật thậm sâu bằng thính giác vì lẻ đó đức Phật đã nhấn mạnh bằng cách lập đi lặp lại.

Tứ diệu đế bắt đầu bằng sự thật của khổ đau, năm người bạn mà đức Phật giảng bài Pháp đầu tiên là năm đạo sư đã tu khổ hạnh trong sáu năm, đức Phật cũng đã làm như thế nhưng sau đó đức Phật nhận thấy rằng sự hành xác không đem lại giác ngộ, trái lại cách sống buông trôi hưởng lạc như đức Phật đã từng sống khi còn là thái tử trong cung điện cũng không mang lại hạnh phúc.

Đức Phật nhận ra rằng chỉ có con đường duy nhất, con đường trung đạo không có sự cực đoan nào là tốt cả. Các vị đạo sư này đã tu ép xác, họ hiểu về những đau khổ của thân đức Phật không cần phải nhấn mạnh về điều đó, họ có thể hiểu dễ dàng nhưng đối với chúng ta không dễ.

Dầu khi ngồi thiền ta có kinh nghiệm về những đau đớn khó chịu ở thân nhưng sau khi xả thiền về nhà đau đớn cũng không còn nữa, như thế đó chỉ là những đau đớn tạm thời ta có thể chịu đựng được, điều chúng ta có thể ta không biết là thân không chỉ có những đau đớn mà chính thân là một cái khổ, nói một cách khác là có thân là có khổ, phải lo cho thân là khổ.

Ở đây không chỉ nói về cái khổ khi ta phải hứng chịu một tai họa nào đó, tai họa là một chuyện sự thật khổ đau lại là một chuyện khác nữa. Đức Phật nói sanh khổ tử khổ hoại diệt khổ không được cái mình muốn thì khổ, đây là những nổi khổ lớn của chúng sanh còn bao nhiêu cái khổ nữa bên cạnh "sinh già bệnh chết".

Rõ ràng là lúc vui vẻ an ổn ta không biết đến cái khổ trong ta, ta có thể thương hại ai đó, vui mừng vì mình không ở trong cùng cảnh khổ quên rằng cái khổ luôn có mặt trong ta ngay chính trong lúc vui ta cũng khổ vì không thể kéo dài niềm vui dục lạc biến mất khi ta muốn duy trì nó mãi.

Mỗi khi ta muốn bám víu vào chúng chúng lại qua đi và ta lại bỏ công đi tìm, ngay chính thân ta cũng không thể duy trì đuọc sự sống nếu như nó không luôn được bồi dưỡng tắm rữa chữa trị, đủ loại chữa trị kính răng máy trợ thính thuốc bổ thuốc ho dầu gội...

Bao nhiêu tiền đã phải đổ ra để giữ cho thân thể tiếp tục hoạt động chứ chưa nói đến việc làm cho nó tốt hơn, ta không thể làm cho nó trẻ ra dầu có bao nhiêu người đã cố gắng làm việc đó, bao công sức năng lực tiền tài đã đổ ra chỉ để giữ cho thân thể hoạt động nếu không thân thể sẽ hoại diệt ta sẽ không thể sử dụng được nó nữa, việc ta van cầu được trẻ mãi có sức khỏe đẹp đẽ sống lâu mà chỉ làm trái ngược cũng có thể coi là một cái khổ.